Soğuk savaş sonrası dönemde Türkiye açısından Türk-Amerikan ilişkilerinin “düzen” ve “adalet” kavramları çerçevesinde analizi : Irak örneği

ÖZETTÜRKİYE AÇISINDAN TÜRK-AMERİKAN İLİŞKİLERİNİN SOĞUK SAVAŞ SONRASI DÖNEMDE “DÜZEN” VE “ADALET” KAVRAMLARI ÇERÇEVESİNDE ANALİZİ: IRAK ÖRNEĞİDünya politikalarında “düzen” ve “adalet” kavramları uzun süre bir ikilem olarak algılanmıştır. Soğuk Savaş’ın sonlanmasına kadar olan süreçte, uluslararası toplumda, düzenin adaletle ilgili fikirler karşısında öncelikli olması gerektiği yönündeki inanç hakim olmuştur. Düzen-adalet ilişkisini inceleyen İngiliz Okulu’nun kilit mensuplarından Hedley Bull’un iddia ettiği gibi, bu dönemde, uluslararası düzenin adaletle ilgili fikirler karşısındaki önceliği, uluslararası toplum açısından bir gereklilik olarak ortaya çıkmıştır.Bu çalışma devletlerin dış politika kararlarında kimliklerinin ve dünya politikalarındaki değişimin de rol oynadığı ve dünya politikalarındaki değişimin ise uluslararası toplum nezdinde uluslararası toplumun ortak menfaatleri hakkındaki algının değişimi olarak ele alınması gerektiği noktalarından yola çıkmıştır. Ayrıca Bull tarafından Soğuk Savaş ortamında öne sürülen düzenin adalet karşısındaki önceliğini savunduğu argümanının, Soğuk Savaş sonrası dönemdeki geçerliliğini sorgulanması gerekliliğini ortaya koymuştur. Bu çalışma, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonraki süreçte güvenlik ve savaş kavramlarının geçirdiği dönüşümler ışığında, Bull’un argümanının geçerliliğini koruduğu ve eksik kaldığı yerleri keşfetmiştir. Soğuk Savaş sonrası dönemde Türkiye’nin genel olarak dış politikasını, özel olarak ise Soğuk Savaş’ın başından itibaren temel müttefiki olan ABD ile ilişkilerini anlamaya çalışmış ve Türkiye açısından Türk-Amerikan ilişkilerindeki devamlılık ve değişim unsurlarını ortaya koyarak, ikili ilişkilere teorik bir temel kazandırma gayreti göstermiştir.Anahtar Kelimeler: Düzen, Adalet, Türk dış politikası, Amerikan dış politikası, Türk- Amerikan ilişkileri, Irak. ABSTRACTTHE ANALYSIS OF TURKISH-AMERICAN RELATIONS IN THE POST-COLD WAR ERA FROM TURKEY’S PERSPECTIVE IN THE FRAMEWORK OF “ORDER” AND “JUSTICE” CONCEPTS: CASE OF IRAQThe concepts of “order” and “justice” in world politics had been for a long time perceived as a dilemma. It was the belief that the order had to be prior over justice which was dominant in the international society until the end of the Cold War. As argued by Hedley Bull, one of the key members of the English School of International Relations, the priority of international order versus justice had emerged as a necessity from the part of the international society. This study departs from the subsequent claims that identity and change in world politics play an important role in the determination of foreign policies adopted by states and that the change in world politics should be accepted as a different perception of common interest. It has also introduced the necessity to question the validity of Bull’s argument in the new circumstances of the Post-Cold War period. This thesis, under the light of the transformations that concepts such as security and war have undergone since the collapse of the Soviet Union, revealed the relevance and insufficiencies of Bull’s argument to explain the post- Cold War period. This work has also made efforts to understand Turkish foreign policy in general and Turkey’s relations with her main ally since the beginning of the Cold War, the USA in particular, and aimed to make gain a theoretical basis to Turkish-American relations by putting forward elements of continuity and change in the bilateral relations.Keywords: Order, Justice, Turkish foreign Policy, American Foreign Policy, Turkish-American Relations, Iraq